Staż pracy pełni ważną rolę przy nadawaniu wielu uprawnień pracowniczych. Zależnie od jego długości nabywasz prawo do emerytury, odprawy, nagrody jubileuszowej czy dłuższego okresu wypowiedzenia. Ponadto, stanowi on także podstawę do wyliczenia czasu trwania urlopu wypoczynkowego. Jednak co zalicza się do stażu pracy? Ile lat trzeba przepracować aby móc liczyć na większą liczbę dni wolnych? Co ze studiami? Czy każdy okres zatrudnienia można dodać do stażu pracy? W poniższym wpisie postaramy się rozwiać wszelkie twoje wątpliwości.
Kwestie związane z ustalaniem długości stażu pracy wynikają bezpośrednio z kodeksu pracy, a więc obwarowane są prawnie. Dlatego też warto, abyś wiedział jak go wyliczyć i jakie przywileje przysługują ci z jego tytułu. Ułatwi ci to poruszanie się na rynku pracy i pomoże zadbać ci o własne interesy.
Czym jest staż pracy?
Na staż pracy składa się łączna długość okresów zatrudnienia. Na pierwszy rzut oka mogłoby się wydawać, że sprawa jest prosta. Przykładowo: przepracowałeś 5 lat, więc jesteś pewny, że właśnie ten okres zostanie doliczony ci do stażu pracy. Okazuje się jednak, że nie jest to takie proste. Wszystko zależy od tego, na podstawie jakiej umowy byłeś zatrudniony. Przywileje pracownicze zapewnia ci bowiem jedynie pozostawanie w stosunku pracy. Zalicza się do niego wykonywanie obowiązków służbowych na podstawie: umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę. Jak widzisz, wśród wymienionych wyżej typów nie ma bardzo często proponowanych przez pracodawców umów cywilnoprawnych. Musisz więc pamiętać, że bycie zatrudnionym na podstawie umowy zlecenia czy też o dzieło nie wlicza się do stażu pracy, nawet jeśli przepracowałeś w tej formie kilkanaście lat. Podobnie jest w wypadku samozatrudnienia. Prowadzenie własnej działalności gospodarczej również nie upoważnia cię do dodania tego okresu do stażu pracy.
Co wlicza się do stażu pracy?
Tak naprawdę do stażu pracy wliczają się jednak również pewne okresy, w których pracownik nie świadczył pracy. Według kodeksu należą do nich:
- Czas odbywania czynnej i zawodowej służby wojskowej
- Okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych
- Odpowiednio udokumentowany czas pracy za granicą
- Okres, w którym dana osoba przebywała na urlopie wychowawczym
- Czas, w którym prowadzone było indywidualne gospodarstwo rolne
- Okres, za który pracownik otrzymał odszkodowanie, wynikające ze skrócenia czasu wypowiedzenia w razie zwolnienia pracownika bez jego winy
Jak widzisz, to co można zaliczyć do stażu pracy jest ściśle określone. Oprócz wymienionych powyżej przykładów, jest jeszcze jeden okres, który ma duże znaczenie zwłaszcza przy ustalaniu wymiaru urlopu. Poświęcimy mu odrobinę więcej uwagi, ponieważ jest to sytuacja, która prawdopodobnie interesuje cię najbardziej.
Studia a staż pracy
Zapewne nie raz zastanawiałeś się: czy można uwzględnić studia jako staż pracy? Co prawda nie pracujesz na uczelni, ale nauka to przecież również spory wysiłek, głównie intelektualny. Do tego trwa wiele lat, często utrudniając możliwość podjęcia stałego zatrudnienia. Jak więc rozwiązano tę kwestię? Możesz odetchnąć z ulgą, ponieważ mamy dla ciebie dobrą wiadomość. Jeśli chodzi o staż pracy studia są do niego wliczane. Co więcej – brany pod uwagę jest nie tylko czas spędzony na uczelni wyższej, ale także inne okresy edukacji. Dokładane są do tzw. stażu urlopowego, od którego zależy liczba dni wolnych, jakie przysługują ci w ciągu roku. Zgodnie ze zdobytym stopniem wykształcenia zalicza się do niego:
- 3 lata w wypadku ukończenia szkoły zawodowej
- 5 lat w wypadku ukończenia średniej szkoły zawodowej
- 4 lata w wypadku ukończenia średniej szkoły ogólnokształcącej
- 6 lat w wypadku ukończenia szkoły policealnej
- 8 lat w wypadku ukończenia szkoły wyższej
Musisz jednak pamiętać, że powyższe lata się nie sumują. Oznacza to, że jeżeli skończyłeś liceum ogólnokształcące, a następnie studia wyższe, do twojego stażu pracy dodane zostanie tylko 8 lat. W takiej sytuacji brany jest bowiem pod uwagę jedynie dłuższy okres.
Jest jeszcze jedna ważna kwestia związana ze studiami a stażem pracy. Mianowicie nie jest istotne, jaki stopień zawodowy uzyskałeś. Bez względu na to, czy jesteś licencjatem, inżynierem, magistrem czy doktorem, według przepisów prawa doliczone zostanie ci 8 lat do stażu urlopowego. Ponadto, podstawą do dodania tego czasu jest uzyskanie odpowiednich dokumentów, potwierdzających ukończenie okresu nauki. Jeżeli przykładowo przez 4 lata byłeś studentem jednolitych studiów magisterskich, ale na ostatnim roku postanowiłeś porzucić naukę – czas, jaki spędziłeś na uczelni wyższej nie zostanie wliczony do stażu pracy. Warunkiem uzyskania takich uprawnień jest bowiem ukończenie danej szkoły. Pamiętaj, że w wypadku studiów będzie to uzyskanie odpowiedniego dyplomu, a nie tylko absolutorium. Nie ma jednak znaczenia, w jakim trybie studiowałeś. Jeśli chodzi o studia zaoczne a staż pracy, dodawany jest on na takiej samej zasadzie jak w wypadku studiów dziennych.
Praca czy studia?
Wiele osób już podczas studiów decyduje się na rozpoczęcie swojej kariery zawodowej. Część z nich zatrudniona jest na umowę o pracę. Jak w tej sytuacji zliczane są lata do stażu pracy? Przede wszystkim obowiązuje jedna podstawowa zasada – jeżeli jednocześnie studiujesz i pracujesz, okresy te nie liczą się podwójnie. Dlatego też nie możesz dodać lat przysługujących ci z tytułu ukończenia studiów do tych wynikających z zatrudnienia w tym samym czasie. W tej sytuacji to ty masz prawo wyboru tej opcji, która będzie dla ciebie korzystniejsza. Warto, byś o tym pamiętał. Wyobraź sobie taką sytuację. Skończyłeś studia licencjackie trwające 3 lata, w ciągu których cały czas pracowałeś. W tym wypadku będzie dla ciebie lepiej, jeżeli do stażu urlopowego doliczysz sobie lata przysługujące ci z tytułu ukończenia szkoły wyższej (a więc 8 lat), a nie te, które przepracowałeś (tylko 3 lata).
Co z tym urlopem?
Lata edukacji, lata pracy, dodawanie, wybieranie… Ale tak naprawdę ile dni wolnych ci przysługuje? Teraz wreszcie przyszła pora, abyś dowiedział się, jak kształtuje się wymiar urlopu w zależności od stażu pracy. W tym wypadku zasada jest bardzo prosta.
- Przysługuje ci 20 dni wolnych w ciągu roku w momencie, gdy twój staż pracy nie przekracza 10 lat
- Przysługuje ci 26 dni urlopu, gdy twój staż pracy wynosi więcej niż 10 lat
Jak łatwo zauważyć, zależność studia a urlop jest bardzo istotna. Wystarczy, że po ukończeniu uczelni wyższej przepracujesz jeszcze 2 lata będąc zatrudnionym na podstawie umowy o pracę, by móc korzystać z urlopu w pełnym wymiarze.
Zapewne zastanawiasz się również, w jaki sposób przyznawany jest urlop i po jakim czasie od rozpoczęcia pracy będziesz mógł z niego skorzystać. W pierwszym roku zatrudnienia dni wolne otrzymasz proporcjonalnie do przepracowanego czasu. Oznacza to, że za każdy miesiąc, w trakcie którego wykonywałeś swoje obowiązki służbowe, dostaniesz 1/12 z 20 lub 26 dni. W kolejnych latach urlop otrzymasz już „z góry”.
Nie tylko urlop
Poza przywilejem związanym z doliczaniem lat niezbędnych do uzyskania dłuższego urlopu, istnieje również relacja między studiami a stażem pracy do emerytury. Również w tym wypadku okres nauki na uczelni wyższej może zostać dodany, jednak na nieco innych zasadach. Jeżeli ukończyłeś 5-letnie studia magisterskie, do stażu pracy niezbędnego do ustalenia emerytury zostanie ci doliczone 5 lat, nawet jeżeli studia zajęły ci więcej czasu. Ponadto, nauka w szkole wyższej może zostać włączona do stażu ubezpieczeniowego jedynie w wypadku, w którym jej okres nie był dłuższy niż 1/3 wszystkich okresów składkowych, jakie możesz udokumentować w momencie składania wniosku o przyznanie świadczeń emerytalnych. Oznacza to, że okres 5-letnich studiów zostanie wliczony w całości do emerytury, jeżeli oprócz tego przepracowałeś minimum 15 lat. Podobnie jak przy okazji uwzględnienia studiów w stażu urlopowym, warunkiem ich dodania jest uzyskanie odpowiedniego tytułu (licencjata, inżyniera lub magistra), a więc ich ukończenie. Nieco inaczej sprawa wygląda jednak w wypadku studiów doktoranckich a stażu pracy. W tej sytuacji obrona doktoratu nie jest konieczna, by dodać czas trwania nauki do emerytury.
Jak zauważyłeś, zasady związane z naliczaniem stażu pracy wcale nie są takie proste. Najbardziej interesującą kwestią wydaje się być relacja między studiami a urlopem. Warto byś miał świadomość, że czas nauki może zostać dodany do stażu pracy. Istotne jest to zwłaszcza teraz, gdy okres wakacyjny zbliża się wielkimi krokami. Mamy nadzieję, że dzięki naszemu artykułowi bez problemu wyliczysz, na jak długi urlop możesz się wybrać.
Przysługujące ci dni wolne mają bez wątpienia duże znaczenie. Ich efektywne wykorzystanie może uchronić cię przed, m.in. wypaleniem zawodowym. W pierwszej kolejności najważniejsze jednak jest to, abyś znalazł zatrudnienie w najbardziej odpowiadającym ci miejscu. Zapoznaj się z ofertami pracy dostępnymi na Absolvent.pl i sprawdź, gdzie odnajdziesz się najlepiej!
