Umowa o pracę czy samozatrudnienie? Plusy i minusy obu rozwiązań

Tak zwana praca na etacie jest wciąż najbardziej pożądaną przez Polaków formą zatrudnienia. Daje ona poczucie stabilizacji i swego rodzaju bezpieczeństwa, ponieważ na podstawie umowy o pracę pracownikowi przysługuje wiele korzyści i przywilejów. Mimo to, w ostatnim czasie coraz większą popularność zyskuje także samozatrudnienie. Jednakże czy własna działalność gospodarcza może być dobrą alternatywą dla umowy o pracę?

Według ostatnich statystyk Polska jest jednym z europejskich liderów jeśli chodzi o liczbę osób samozatrudnionych. Dane Eurostatu z 2017 r. pokazują, że nasz kraj zajmuje pod tym względem trzecie miejsce w Unii Europejskiej. W zeszłym roku jednoosobowa działalność gospodarcza prowadzona była przez aż 2 mln 809 tys. osób, co daje 17,5% wszystkich pracowników. Czy ten rodzaj zatrudnienia może być korzystny? Co wybrać: zawarcie umowy o pracę czy założenie jednoosobowej firmy? Przyjrzyjmy się bliżej wszystkim zaletom i wadom płynącym z obu tych rozwiązań.

Czym jest umowa o pracę?

Umową o pracę nazywa się nawiązanie stosunku pracy pomiędzy pracodawcą a pracownikiem. W tej relacji obie strony podejmują się konkretnych zadań. Obowiązkiem pracownika jest świadczenie określonej pracy na rzecz pracodawcy w sposób ciągły i powtarzający się. Pracodawca natomiast w zamian za to zobowiązuje się do wypłacania wynagrodzenia. Należy pamiętać, że w wypadku zawierania tej umowy konieczne jest sporządzenie jej w formie pisemnej.

Warto wspomnieć, że istnieją różne rodzaje umów o pracę. Są to: umowy terminowe (na okres próbny lub na czas określony) oraz bezterminowe (na czas nieokreślony). Najbardziej pożądaną z nich wydaje się być umowa o pracę na czas nieokreślony.

Stabilność przede wszystkim

Istnieje kilka istotnych zalet zatrudnienia na podstawie umowy o pracę. Poniżej przedstawiamy najważniejsze z nich:

1. Masz zagwarantowane wynagrodzenie minimalne. Na pewno nie zarobisz mniej, niż zostało to zapisane w umowie, więc nie musisz martwić się niestabilnością finansową.
2. Masz prawo do płatnego urlopu wypoczynkowego. Jeżeli zdecydujesz się na wykorzystanie przysługujących ci dni wolnych otrzymasz za nie wynagrodzenie, mimo że w tym czasie nie będziesz pracować. Ponadto, masz prawo także do urlopu macierzyńskiego lub wychowawczego.
3. Nie musisz zaprzątać sobie głowy formalnymi kwestiami dotyczącymi odprowadzania podatków czy składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. To obowiązek pracodawcy.
4. Bank o wiele chętniej przyzna ci kredyt, jeżeli będziesz zatrudniony na umowę o pracę.
5. Pracodawca nie może zwolnić cię z dnia na dzień, ponieważ obowiązuje określony okres wypowiedzenia.
6. Jeżeli będziesz pracować w nadgodzinach, otrzymasz za nie wynagrodzenie.

Jak widzisz, ten typ umowy zagwarantuje ci dużo korzyści. Najważniejszą kwestią jest to, że umowa o pracę podlega pod przepisy kodeksu pracy, a więc obwarowana jest prawnie. Na jej mocy pracownik ma gwarancję bezpieczeństwa oraz poczucie pewności i stabilności zatrudnienia. Wydaje się, że to właśnie te cechy sprawiają, że Polacy najchętniej pracują na podstawie tej umowy. Dla wielu osób ma ona o wiele więcej zalet niż chociażby popularne „śmieciówki”, czyli umowy zlecenie.

Brak niezależności

Mimo wielu niezaprzeczalnych zalet, umowa o pracę wiąże się też z pewnymi ograniczeniami. Warto, byś o tym pamiętał, gdy staniesz przed wyborem odpowiedniej dla siebie formy zatrudnienia.

1. Musisz pracować w miejscu i czasie określonym przez pracodawcę. Oznacza to konieczność dostosowania się do z góry narzuconych wymogów. Jest to znaczne ograniczenie swobody działania.
2. Jeżeli zostanie ci zlecone jakieś zadanie – musisz wykonać je sam. Nie możesz oddelegować do tego kogoś innego. W umowie jesteś zobowiązany do wykonywania określonej pracy i nie masz możliwości powierzenia jej innej osobie.
3. Pracujesz na rzecz swojego pracodawcy. Otrzymujesz za to wynagrodzenie, jednak swój trud wkładasz w rozwijanie cudzego biznesu. Ponadto, masz nad sobą szefa, któremu jesteś podległy. W ten sposób twoja niezależność jest mocno ograniczona.

Jak widzisz, umowa o pracę ma też swoje wady. Na pierwszy rzut oka mogą wydawać się mało znaczące. Wszystko zależy jednak od preferencji. Osoba przedsiębiorcza i pełna własnych pomysłów i inicjatyw może być niezadowolona z pracy w takim trybie. W takim wypadku warto więc zastanowić się nad własną działalnością gospodarczą.

Samozatrudnienie, czyli firma jednoosobowa

Na temat tego, czym jest jednoosobowa działalność gospodarcza wspominaliśmy jakiś czas temu w jednym z naszych wpisów na blogu. Warto jednak przypomnieć podstawowe kwestie.

Samozatrudnienie oznacza konieczność założenia własnej działalności gospodarczej. W Polsce może to zrobić każda osoba fizyczna, która ukończyła 18 lat. Aby założyć jednoosobową firmę należy także być obywatelem któregoś z krajów Unii Europejskiej.

Co ciekawe, prowadzenie własnej działalności daje możliwość nie tylko prowadzenia własnej firmy, ale również współpracy z innymi przedsiębiorstwami na podstawie tzw. umów B2B (business to business). Częstym rozwiązaniem jest zwłaszcza ta druga sytuacja. Co prawda pracuje się wtedy dla kogoś, ale jednak na własny rachunek. Umowa o współpracę nadaje też bardziej partnerskie relacje, ponieważ obie jej strony są przedsiębiorcami. Do tego typu umów należą, m.in. : umowa zlecenie, umowa o dzieło i umowa kontraktowa. To rozwiązanie może odpowiadać wielu osobom, a jego wybór podyktowany jest często specyfiką danego zawodu. Dobry przykład stanowi praca w branży informatycznej, gdzie ceniony jest tryb pracy zdalnej. Trzeba jednak zawsze pamiętać, że umowa współpracy regulowana jest przez kodeks cywilny, a nie kodeks pracy.

Prowadzenie własnej działalności gospodarczej może być kuszącą perspektywą. Zanim jednak podejmie się decyzję o jej założeniu, warto dobrze przemyśleć wszystkie za i przeciw. Jakie są więc wady i zalety samozatrudnienia?

Bądź własnym szefem

Istnieje kilka kluczowych zalet jednoosobowej działalności gospodarczej.

1. Nie podlegasz nikomu. Jesteś swoim własnym szefem i to ty ustalasz kiedy i jak pracujesz. Zyskujesz dzięki temu dużą elastyczność. Poza tym masz także większe możliwości własnego rozwoju. To, czy je wykorzystasz będzie zależało jednak tylko od ciebie.
2. Jesteś niezależny. Nie masz nikogo nad głową, więc sam możesz decydować o kluczowych dla siebie kwestiach. Pamiętaj jednak, że tego typu wolność to nie tylko przywilej, ale i odpowiedzialność.
3. Możesz podjąć pracę dla kilku zleceniodawców jednocześnie. Będzie ona miała charakter współpracy, a więc relacji poziomych, a nie pionowych.
4. Twój potencjał zarobkowy jest nieograniczony. Oznacza to, że możesz zarobić dużo, a nawet bardzo dużo, bo nie ma tu górnego limitu wynagrodzenia. Jednak ponownie – wszystko jest w twoich rękach.
5. Zaoszczędzisz na podatkach. Wszystko dzięki temu, że możesz odliczać koszty prowadzenia firmy od dochodu. Do kosztów zalicza się, np. rachunki za telefon, internet czy paliwo. Twoja firma musi mieć też swoją siedzibę. Jeśli będzie nią kawałek twojego mieszkania - możesz odliczyć od podatku również część czynszu.
6. Przysługuje ci możliwość skorzystania z ulg, np. przez pierwsze 2 lata prowadzenia własnej działalności gospodarczej zapłacisz mniejszy ZUS.
7. Masz szansę zarobienia więcej niż na umowie o pracę. Pamiętaj jednak, że będzie to możliwe dopiero po osiągnięciu odpowiedniego pułapu zarobków. W pierwszych dwóch latach prowadzenia własnej działalności gospodarczej będzie ona opłacalna już na poziomie dochodu w wysokości ok. 2000 zł brutto miesięcznie. Po tym okresie granica opłacalności przesunie się do zarobków w wysokości 6000 zł brutto.

Wymienione zalety samozatrudnienia nie dla każdego będą przekonujące. Powód jest prosty: znaczna ich część wymaga dużej dawki odpowiedzialności. Przyda się także umiejętność organizacji i samodyscyplina. Nie każdemu będzie to odpowiadać. Jeżeli jednak uważasz, że posiadasz te cechy, ta forma pracy może ci się spodobać. Mimo to musisz pamiętać, że posiada ona także swoje wady.

Ryzykowna niezależność

Minusów prowadzenia jednoosobowej firmy jest kilka. Poniżej możesz zapoznać się z najważniejszymi z nich.

1. Ryzyko jest po twojej stronie. Jeżeli cokolwiek pójdzie nie tak, konsekwencje tego poniesiesz ty.
2. Nie jesteś chroniony przez kodeks pracy. W związku z tym nie przysługuje ci chociażby prawo do płatnego urlopu czy zwolnienia lekarskiego.
3. Koszty prowadzenia własnej działalności gospodarczej spadają na ciebie. To ty musisz opłacić ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Poza tym jesteś odpowiedzialny za księgowość.
4. Po twojej stronie leży załatwianie wszystkich formalnych spraw związanych z odprowadzaniem składek czy płaceniem podatków. Oczywiście, możesz w tym celu zatrudnić księgową, jednak wtedy poniesiesz dodatkowe koszty.
5. Nie masz stabilności finansowej. Tylko od ciebie zależy, ile zarobisz w danym miesiącu. Nie ma tu zarówno górnej, jak i dolnej granicy wynagrodzenia.
6. Nie dostaniesz benefitów pozapłacowych.
7. Będzie ci przysługiwała niższa emerytura niż w wypadku umowy o pracę. Osoby prowadzące jednoosobowe firmy opłacają bowiem najniższą składkę emerytalną.

Wymienione wady mogą zniechęcić niektóre osoby, jednak dla innych nie będą stanowić przeszkody. Najważniejszą rzeczą jest świadomość zarówno plusów, jak i minusów tego rozwiązania i podjęcie przemyślanej decyzji co do wyboru właśnie tej formy pracy.

Umowa o pracę vs samozatrudnienie – ostateczne starcie

Jaka forma zatrudnienia jest lepsza: umowa o pracę czy samozatrudnienie? Odpowiedź na to pytanie może być tylko jedna: to zależy. Od twoich preferencji, oczekiwań i planów zawodowych. Co dla niektórych może być plusem, dla innych będzie wadą. Jeżeli szukasz w życiu stabilizacji, nie lubisz częstych zmian i ryzyka to lepszą formą zatrudnienia będzie dla ciebie umowa o pracę. Jeżeli jednak cenisz sobie niezależność i nie boisz się odpowiedzialności - poważnie zastanów się nad założeniem własnej działalności gospodarczej. W niektórych przypadkach może ci się to naprawdę opłacić. Pamiętaj, że dzięki prowadzeniu własnej firmy możesz zarobić więcej niż na umowie o pracę. Jeżeli jesteś osobą przedsiębiorczą ta forma zatrudnienia da ci możliwość nieograniczonych zarobków.

A więc starać się o etat czy zakładać własną firmę? Decyzja należy do ciebie. Mamy nadzieję, że dzięki naszemu zestawieniu będzie ci łatwiej ją podjąć.

Niezależnie od tego jaki rodzaj zatrudnienia preferujesz, w tym miejscu warto wspomnieć, że większość firm i przedsiębiorstw informuje o proponowanym przez siebie rodzaju umowy już na poziomie ofert pracy. Zapoznaj się z tymi dostępnymi na stronie Absolvent.pl i wybierz najkorzystniejszą dla siebie!