Praca to ważny element w życiu każdego człowieka. Należy jednak pamiętać, że bez względu na pełniony zawód powinna być wykonywana w odpowiednich warunkach. Należyty komfort podczas pełnienia obowiązków zawodowych jest jedną z podstawowych rzeczy, jakie musi zapewnić pracodawca w miejscu zatrudnienia. Aby to zrobić, powinien kierować się zasadami ergonomii. Czym ona właściwie jest? I przede wszystkim – dlaczego jest tak ważna? Odpowiedź na te i inne pytania znajdziesz w naszym artykule.
Ergonomia – co to takiego?
Ergonomia to po prostu dziedzina nauki, zajmująca się zagadnieniami związanymi z bezpieczeństwem w miejscu zatrudnienia. Jej głównym obszarem zainteresowań jest dostosowanie pracy do psychofizycznych możliwości człowieka, w tym konkretnie możliwości:
- morfologicznych (czyli powiązanych z zewnętrzną lub wewnętrzną budową ciała człowieka)
- fizjologicznych (czyli związanych z funkcjami i reakcjami fizjologicznymi, jak np. czynność mięśni, mózgu czy narządów zmysłu)
- psychicznych (czyli obejmujących obszar psychiki człowieka, np. poziom jego inteligencji, stopień wrażliwości emocjonalnej itp.)
Zadaniem ergonomii jest więc badanie i analizowanie warunków pracy, a następnie dostosowywanie ich do odpowiednich wytycznych tak, aby organizacja miejsca zatrudnienia odpowiadała zapisom z regulaminu BHP. Warto wspomnieć, że wymagania z zakresu ergonomii uregulowane są prawnie. Można je znaleźć chociażby w przepisach wykonawczych do kodeksu pracy lub w prawie budowlanym.
Ergonomia uznawana jest za naukę interdyscyplinarną. Czerpie bowiem dane z wielu różnych dziedzin takich jak, m.in.:
- psychologia pracy (np. zagadnienia związane z powstawaniem stresu czy zasadami pracy zmianowej)
- socjologia pracy (np. dane dotyczące potrzeby akceptacji i roli wsparcia otoczenia)
- medycyna pracy (np. informacje związane z chorobami zawodowymi i sposobami ich uniknięcia)
- higiena (np. parametry dotyczące poziomu hałasu czy przepisy związane z oświetleniem i wentylacją w miejscu pracy)
- antropometria (np. dane związane z wielkością przestrzeni miejsca pracy, rozmiarami siedzisk itp.)
- nauki techniczne (np. informacje dotyczące odpowiedniej budowy maszyn i sprzętu technicznego)
W ten sposób jest w stanie przynieść całościowy obraz wymagań związanych z zapewnieniem odpowiednich warunków pracy. To holistyczne ujęcie sprawia, że pracodawcy mogą zagwarantować swoim pracownikom bezpieczeństwo, a także poczynić odpowiednie kroki, by pozytywnie wpłynąć na ich efektywność i zadowolenie.
Rodzaje ergonomii – ergonomia koncepcyjna i korekcyjna
W przypadku ergonomii w miejscu pracy mamy do czynienia z dwoma jej typami: koncepcyjną i korekcyjną. Różnią się one od siebie pewnymi elementami, jednak obie z nich są równie istotne.
Ergonomia koncepcyjna związana jest z planowaniem. Zapewnienie odpowiednich warunków, a także eliminacja elementów zagrażających pracownikom jest bowiem możliwe już na etapie projektowania. Dotyczy to zarówno miejsca pracy, jak i narzędzi w niej wykorzystywanych (np. maszyn). W związku z tym, pracodawcy powinni zwrócić szczególną uwagę na sprzęt, jaki kupują. Powinien on być dostosowany do możliwości pracowników i w żaden sposób nie szkodzić ich zdrowiu - czy to fizycznemu czy psychicznemu. Zanim pracodawca zdecyduje się więc na zakup danej maszyny, wskazane jest aby skonsultował się ze specjalistą ds. BHP. Dzięki temu będzie mieć pewność, że nabyty przez niego sprzęt spełnia wszystkie niezbędne normy.
Z kolei ergonomia korekcyjna zajmuje się analizowaniem istniejących już stanowisk pracy pod kątem ich dostosowania do możliwości pracowników. Jeżeli zauważone zostaną jakiekolwiek uchybienia czy niedociągnięcia, możliwe jest wówczas ich skorygowanie. W tym przypadku ponownie przydatna będzie pomoc specjalisty ds. BHP, który cyklicznie powinien kontrolować miejsce zatrudnienia i wskazywać wszelkie braki pracodawcy.
Jaki jest cel ergonomii?
Ale w zasadzie – po co to wszystko? Czy ergonomia pracy naprawdę jest taka istotna? Odpowiedź na to pytanie wydaje się oczywista. Dostosowanie miejsca pracy do możliwości psychofizycznych człowieka jest kluczowe. Co ważne – zyskują na tym nie tylko pracownicy, ale i pracodawcy.
Głównym celem ergonomii jest oczywiście zapewnienie bezpieczeństwa i higieny pracy. Pracodawcy z najwyższa dbałością powinni przestrzegać obowiązujących norm tak, by wyeliminować wszelkie zagrożenia środowiskowe, a także możliwość wypadku w miejscu zatrudnienia. Ma to niebagatelny wpływ na stan zdrowia pracowników – zarówno fizyczny, jak i psychiczny. To z kolei może przełożyć się na korzyści po stronie pracodawcy. Osoby, które mniej chorują oraz są wypoczęte i w dobrym nastroju chętniej angażują się w swoje obowiązki. Ponadto, ergonomiczne stanowisko pracy pozytywnie wpływa na ich efektywność oraz satysfakcję z pracy. Dzięki temu, pracownicy są w stanie pracować lepiej i wydajniej, co bezpośrednio przekłada się na poprawę funkcjonowania całej firmy.
Elementy ergonomii pracy
Ergonomia w miejscu pracy składa się z różnych elementów. Są one zależne od tego, gdzie wykonywane są obowiązki zawodowe. Przykładowo, praca biurowa będzie miała nieco inne wymogi aniżeli praca na produkcji. W obu przypadkach jednak określone narzędzia i stanowisko pracy powinny być dostosowane do możliwości pracownika.
Aby trochę przybliżyć ci, na czym może polegać przestrzeganie ergonomii pracy, wymienimy jej elementy dotyczące zawodu wykonywanego w biurze. Należą do nich, m.in.:
- odpowiednio przygotowane stanowisko pracy (np. wygodne krzesło lub fotel, biurko odpowiedniej wielkości, dostosowane oświetlenie, określona wielkość powierzchni miejsca pracy)
- przyjęcie odpowiedniej postawy ciała przy biurku i komputerze
- zapewnienie komfortowych warunków pracy (np. odpowiedniej temperatury w biurze)
- redukowanie stresu
- przerwy w wykonywaniu obowiązków
- dostosowanie rodzaju pracy do predyspozycji pracownika
- minimalizacja zmęczenia
To jedne z najważniejszych elementów ergonomii miejsca pracy. Ich zastosowanie znacząco może ułatwić wykonywanie obowiązków zawodowych. Powinni o tym pamiętać zarówno pracodawcy, jak i pracownicy.
Jakie są skutki nieprzestrzegania zasad ergonomii pracy?
Ergonomia pracy powinna być bezwzględnie przestrzegana w każdej firmie. Realia są niestety inne. Według badania przeprowadzonego przez Ergotest w 2015 r. prawie 52% stanowisk pracy z komputerem w polskich firmach nie spełnia zaleceń ergonomii. To ogromny odsetek. Należy jednak liczyć na to, że sytuacja ta będzie się stopniowo poprawiać. Nieprzestrzeganie zasad ergonomii może mieć bowiem fatalne w skutkach konsekwencje. Do negatywnych skutków nieprzestrzegania zasad ergonomii w pracy należą nie tylko wypadki w miejscu zatrudnienia. To także powstawanie chorób zawodowych wynikających, np. z przeciążenia układu ruchu czy zmęczenia. Wiele osób pracujących w niewłaściwych warunkach skarży się też na dolegliwości bólowe (np. kręgosłupa, barków, rąk czy szyi) i wynikający z tego duży dyskomfort. Dodatkowo należy podkreślić, że pracownicy firm, które nie spełniają wymogów ergonomii pracy o wiele częściej cierpią na wypalenie zawodowe.
Widać więc wyraźnie, że ergonomia pracy jest bardzo istotna. Nie tylko potrafi zwiększyć wydajność pracowników, ale przede wszystkim zapewnia im komfortowe warunki. Dzięki temu mogą skupić się na swoich obowiązków i rozwijać karierę, zamiast zmagać się z nieprzyjemnymi dolegliwościami. Kompetentny pracodawca powinien być tego świadomy i dążyć do wprowadzenia jak najbardziej ergonomicznej organizacji pracy.
Szukasz pracy i zastanawiasz się, która firma zaproponuje ci najlepsze warunki? Zapoznaj się z opiniami o pracodawcach dostępnymi na stronie Absolvent.pl. Dzięki temu dowiesz się, które z przedsiębiorstw stawiają na ergonomię. Następnie zapoznaj się z ofertami pracy i aplikuj do firmy, która najbardziej odpowiada twoim oczekiwaniom!
